Tolkien’in Karakterleri ve İstihbarat – Bölüm 2

0

Kraliçe Beruthiel ve Kedileri

Kraliçe Beruthiel, Efsane-i Tolkien’de (Tolkien’s Legendarium) geride kalmış, ancak Orta Dünya Tarihi’ni bilenlerin aşina olabileceği bir karakter.  İstihbarat, iz sürme ve hiçbir şeyin gözükmediği karanlık gecelerde dahi yol bulabilme kabiliyeti olan kedileri ile meşhur. Kedilerin gece görüş kabiliyetini kullanma biçimi, modern anlamda gece görüş cihazlarını andırıyor ve Kraliçe’nin gizli tertipleri için bilgi toplamasını sağlıyor. Beruthiel, dokuz siyah ve bir beyaz olmak üzere on kediye sahip. Bu rakamların dokuz Nazgûl ve Sauron ile birlikte ona tamamlanan kötülükle de simgeleştiğini belirtelim.

Tolkien, 1966 yılındaki röportajında, Beruthiel’in İskandinav Mitolojisi’ndeki Skaði karakterinin bir benzeri olduğunu söyler. Skaði, Tolkien’in uzmanlığı olan Eski Almanca’da “gölge” anlamına gelen “scato” kelimesinden geliyor. Tolkien’in gölgeye yüklediği çoğunlukla olumsuz olan anlamlara bu noktada bakmak gerekir. Yüzüktayfları’na “Gölgeler” de denilir. Dol Guldur, Sauron’un ikamet ettiği dönemlerde “Doğu’nun Gölgesi” olarak isimlendirilmiştir. Kralın Dönüşü’nde gördüğümüz Isildur’a verdikleri yemini bozan “Ölüler Ordusu” için kullanılan bir diğer isim ise “gölge adamlar” olarak karşımıza çıkar. Sauron’un kalesi Barad-dûr ‘un çevresi gölge ile çevrilidir. Ungoliant’ın ışıksızlığına/ışık-söndürücülüğüne de “gölge” denilir. Son olarak Mythopoeia’daki “gölgeli parmaklıklar” da bu çerçevedeki düşüncelerimize eklenebilir. Kraliçe Beruthiel ve Skaði/(Scato: Gölge) ilişkisi bu açıdan rastlantısal gözükmemekte ve bilinçli bir tercihin sonucu olarak belirmektedir.

Gölge kavramı, bu oranda geniş bir çerçevede birkaç alanda daha kullanılır: İsithbarat ve metafizik. İstihbarat mücadelesinin isimlerinden biri “gölge savaş”tır. Özellikle 2.Dünya Savaşı’nda Naziler ve Amerika/İngiltere arasındaki istihbarat ve karşı istihbarat mücadelesine “gölge savaş” ismi verilmiştir ve o günden bu yana artarak kullanılan bir tanımlamaya dönüşür. Sonuç olarak, Tolkien’in varsayımsal istihbarat birikiminin örtülü olarak da olsa eserinde yer aldığına dair düşüncemizi destekler.

Kuşlar, Canavarlar… ve İstihbarat

“Crebain”, Yüzüklerin Efendisi’nde geçen karga benzeri bir kuş türüdür. Sauron, bu kuşları istihbarat amaçlı kullanmaktadır. Sauron ile ittifakından sonra Saruman da aynı amaçla kullanmaya başlar. Film uyarlamasında da gösterildiği gibi karanlık bir bulut gibi ve topluca seyahat edip, elde ettikleri bilgiyi efendilerine götürürler. Bu devrin insansız hava araçlarını ve istihbarat amaçlı uçaklarını çağrıştıran örneklerdir.

Teknolojik çağrışıma ek olarak 20. Yüzyıl boyunca kuşların istihbaratta kullanımı da yaygınlaşmıştır. Tolkien’in de katıldığı 1. Dünya Savaşı’nda kuşlar gizli haberleşme aracı olarak kullanılıyordu. Zaman içinde ise üzerine yerleştirilen kameralar ile izleme ve bilgi toplama amaçlı da kullanılmaya başlandı.

Gandalf’ın Nasihati:

Metnin Aslı

Gandalf:

But if you look for a companion, be careful in choosing! And be careful of what you say, even to your closest friends! The enemy has many spies and many ways of hearing.

 J.R.R. Tolkien / The Lord of the Rings / The Fellowship of the Ring /
The Shadow of the Past

Çevirisi

Gandalf:

Eğer bir dost ararsan, onu seçmekte dikkatli ol! Ve söylediğine dikkat etmelisin, en yakın dostunla konuşurken bile! Düşmanın pek çok casusu var ve seni pek çok yöntemle duyabilir.

J.R.R. Tolkien / Yüzüklerin Efendisi / Yüzük Kardeşliği /
Geçmişin Gölgesi

Gandalf, nasihat ederken istihbaratın da temel konularından olan izleme ve dinleme faaliyetlerini andıran bir duruma karşı tedbire davet etmektedir. Kulak hırsızları ise alıntılanan bölümde sadece bir kuş türüne özgülenmemiştir; daha geniş bir kapsam içinde pek çok yaratığı ima eden bir şekilde ele alınmaktadır.

Rivendell yolunda Aragorn da benzer bir bilgilendirme yapar:

Metnin Aslı

Indeed, there are many birds and beasts in this country that could see us, as we stand here, from that hill-top. Not all the birds are to be trusted, and there are other spies more evil than they are.

J.R.R. Tolkien / The Lord of the Rings / The Fellowship of the Ring /
A Knife in the Dark

Çevirisi

Elbette bu ülkede bizi görebilen/izleyebilen pek çok kuş ve yaratık var şu karşı tepenin zirvesinden bizi şu an durduğumuz yerde görebilecek olan. Bütün kuşlar güvenilir değildir ve başka casuslar da var onların (kuşların) olduğundan daha da kötü olan.

J.R.R. Tolkien / Yüzüklerin Efendisi / Yüzük Kardeşliği /
Karanlıkta Bir Bıçak

Gandalf, Elrond Divanı’nda yine bu konudan bahseder:

Metnin Aslı

That was seventeen years ago. Soon I became aware that spies of many sorts, even beasts and birds, were gathered round the Shire, and my fear grew.

J.R.R. Tolkien / The Lord of the Rings / The Fellowship of the Ring /
The Council of Elrond

Çevirisi

On yedi sene önceydi, o sıralarda pek çok türden casusun varlığından haberim oldu; kuşlar ve yaratıklar Shire’ın etrafında toplanıyorlardı ve korkum büyüdü.

J.R.R. Tolkien / Yüzüklerin Efendisi / Yüzük Kardeşliği /
Elrond Divanı

Burada saydığımız örnekler konunun sadece bir kısmına ışık tutar ve verilebilecek çok sayıda örnekten sadece küçük bir kısmını ifade eder. Yüzüklerin Efendisi’nin genelinde, hikâyeye çok yönlü bir istihbarat katmanı katacak düzeyde, kuşların, canavarların, yaratıkların, bilgi/istihbarat sağlama amaçlı kullanıldığı görülür.


‘Crebain’ İllüstrasyonu © Tuomas Pekkarinen

Paylaşın.

Yazar Hakkında

Leave A Reply