Müziğin Tecessümü – Bölüm 7

1

J.R.R. Tolkien’in yaratılış hikayesi olarak Ainur’un Müziği’ni neden ve nasıl seçtiği oldukça belirsiz bir konu. Tecessüm eden müziği anlattığım yazılarda, Tolkien’in kurduğu evrenin sınırlarını ve iç tutarlılığını keşfetmeye çalıştım. Bu keşif sürecinde karşılaşıp aktarmaya çalıştığım en önemli konu tecessümün safhalarıydı. Bu safhalar hatırlatmak gerekirse Müzik, Görüntü ve Cisim’den oluşuyordu. Fakat bu safhaların öncesinde, durum “0” olarak adlandırabileceğimiz, Ainur’un yaratılma ve Ilúvatar ile iletişim kurma safhası vardı. Bu iletişim yöntemi ise yine tabiatını tam olarak anlayamadığımız “Müzik” aracılığıyla oluyordu. Ilúvatar’ın Ainur ile konuşması, Müzik’in Görüntü’ye dönüştüğü ve Ainur’un hayranlıkla bunu seyrettiği anda da devam eder.

Önceki yazılarda bir kaç kere alıntıladığım,

…onların belleği O’nun (Ilúvatar’ın) sözleriydi ve her birinin sahip oldukları bilgi kendi yaptığı müzikteydi.

J.R.R. Tolkien / Silmarillion / Ainulindalë

sözleri de Silmarillion’da tam da bu anda yazıya dökülmektedir. Yukarıdaki söz ile Ainur’un bellekleri Ilúvatar’ın sözlerine karşılık olarak tasvir edilirken, her birinin Müzik’te ortaya koyduğu bölüm bilgiyi oluşturmaktaydı. Yani Ilúvatar’ın sözlerle oluşturduğu ve bellekte saklanan ham veriler, yine Ilúvatar’ın ortaya koyduğu Müzik’te kullanılarak bir bilgi haline dönüşmekteydi. Yani Ilúvatar’ın sözlerinden bellekleri oluşan Ainur, bu bellek oluşturma sürecinde pasif haldeyken, Ilúvatar’ın onlara bahşettikleri bellek ile Müzik yaptıkları andan itibaren aktif bir bilinç haline geçmekteydiler.

Bu aktif bilinç halinin ilk safhası olan Müzik’in ardından gelen Görüntü safhası da bir başka aktif bilinç halidir. Bu safhada ise Ainur’dan her biri, Görüntü’de kendi düşüncelerinin odaklandıkları kavramları anlarlar. Ancak bu anlayış sadece kendi belleklerindeki ile sınırlı değildir. Çünkü Görüntü, Zaman’ın bir yansıması ve önceden gösterimi gibidir. Böylelikle Ainur geçmişten geleceğe ne olacağı ile ilgili bilgi sahibi olur.

Nasıl Müzik’teki aktif katılım ile oluşan bilinç hali onların Ilúvatar’ın sözleriyle oluşan belleklerinden daha fazlasının bilgisine hakim olmalarını sağladıysa, benzer bir biçimde Görüntü’de de kendilerinin, yaptıkları Müzik aracılığıyla bildiklerinden çok daha farklı şeyler olduğunu farkettiler. Seyrettikleri Görüntü’de sürekli onların bilmedikleri bir şeylerin çıktıklarını gördüler. Sonrasında ise  yaptıkları müziğin Ilúvatar’ın Çocukları için bir mekan oluşturduğunu anladılar. Ilúvatar’ın Çocukları hakkında bir bilgileri yoktu, çünkü bu bilgi onlara daha önceki safhalarda verilmemişti. Ne belleklerinde ne de bilgilerinde yer almıyordu; onların yaptıkları Müzik ile değil, bizzat Ilúvatar’ın verdiği üçüncü tema ile yaratılmışlardı; bu nedenle hiç bir Ainu yoktu ki Ilúvatar’ın Çocukları’nın yaratılışında pay sahibi olsun.

Ilúvatar’ın Çocukları, Ainur için tamamıyla yeni ve anlamadıkları bir bilgiydi; aynı zamanda yeni bir öğrenme aracıydı. Ainur’un, Ilúvatar’ın Çocukları’nda gördüğü kavram ise onlar için çok yeniydi. Onlarda gördükleri özgür irade en dikkat çekici husustu; ki bu özgür irade Melkor’un ilerleyen zamanlarda boyunduruk altına almaya çalışacağı şey olacaktı. Bu özgür irade ve akıl da onlara Ilúvatar tarafından bahşedilmişti.

…onlarda yeniden yansıtılan Ilúvatar’ın aklını gördüler ve onun bilgeliğini/irfanını biraz daha öğrendiler…

J.R.R. Tolkien / Silmarillion / Ainulindalë

Önce Ilúvatar’ın sözleriyle zihinleri oluşan Ainur’un, öğrenme safhalarında geldikleri nokta, ham veri, bilgi ya da düşüncenin ötesinde bir noktaya gelmiş, Ilúvatar’ın irfanından kendine düşen payı alma seviyesine kadar gelmişti. Diğer bir alanın kavramlarıyla konuşursak marifet ilmine değer bir hale gelmiştir.

Ainur’un Görüntü’ye olan hayranlığının bir benzerini bende uyandıran şey ise tüm bu safhaların Cisim’den önce oluşudur. Cisim hali ise bizlerin bildiği ve okuduğu hikayelerin tamamıdır. Lambaların Melkor tarafından yok edilmesinden tutun da, Númenor’un Batışı’na ve tabi ki Yüzük’e kadar olan tüm hikayeler Cisim safhasının konularıdır. Cisim safhasında karşımıza çıkan yeni boyut ise sebeplerdir. Çünkü Ainur tamamında yer almasa da Müzik çalınmış, tüm zamanları görmeseler de Görüntü ortaya koyulmuştur. Cisim safhasında ise bu birbiri ardına çalınan notaların ya da görülen sahnelerin birbirleriyle sebepler üzerinden bağlantısı oluşur; bu da Ainur ya da Valar için aynı bilginin daha geniş bir biçimde ele alınmasıdır.


‘Ilúvatar’ın Çocukları’ İllüstrasyonu © Evan Palmer

Paylaşın.

Yazar Hakkında

1 Yorum

  1. Ainurun eline ve düşüncelerine sağlık. Görüntüde emeği geçen herkesten Allah razı olsun denir başka bir söylenecek söz yok.

Leave A Reply